Coachend leidinggeven
Het is belangrijk om leiding te geven op een manier die zowel voor je medewerkers als voor jou prettig is. Leidinggeven is niets anders dan resultaten behalen, maar dan met mensen. Dat is niet eenvoudig. Het is elke keer weer de vraag of een medewerker zelfstandig zijn werk kan doen of aansturing nodig heeft. Dat vraagt om kennis en ervaring. Want een ongemotiveerde medewerker is voor niemand prettig. Een coachende stijl van leiding geven voorkomt veel ellende. Voor we uitleggen wat dat precies is, lopen we een keer de verschillende leiderschapstypen met je door.
Vijf verschillende stijlen van leiderschap
Welke manieren van leidinggeven kunnen we onderscheiden? Iedere leider heeft zijn eigen wijze van werken, maar we kunnen leiders globaal indelen in de volgende vijf types:
De grote baas
Ook wel een dictator genoemd door ontevreden medewerkers. Het gaat hier om een autoritaire stijl van leiding geven. De wil van de baas is wet. Beslissingen worden hoofdzakelijk zonder overleg en top-down genomen. Een autoritaire stijl van leidinggeven kan motivatieproblemen en een gebrek aan loyaliteit veroorzaken. Is een bazige baas nu helemaal uit den boze? Zeker niet. In situaties waar snelle beslissingen nodig zijn of waar er een groot verschil in kennis bestaat tussen baas en medewerkers is deze stijl van leiding zeker niet verkeerd.
De democraat
Medewerkers hebben een grote mate van inspraak onder deze manager. Ze bepalen zelf de manier waarop de taak tot een goed einde komt. De focus ligt op de taak of het proces en er ontstaat een wij-gevoel. Het is wel belangrijk dat een democratische leider de eindbeslissing kan nemen. Dat voorkomt dat resultaten niet naar verwachting zijn. Een andere voorwaarde voor een goed democratisch leiderschap is dat de medewerkers een hogere opleiding hebben met de bijbehorende vaardigheden.
De filosoof
Filosofische leiders benaderen de werkvloer meer denkgericht en zijn geïnteresseerd in wat er gaat gebeuren. Ze willen daarin geen leidende rol aannemen en analyseren liever de prestaties van anderen. Dit passieve type leiderschap wordt ook wel laissez-faire (komt wel goed) genoemd. Het gevaar van deze manier van leiding geven is dat een stuurloos team kan ontstaan. Ook liggen concurrentiestrijd en kliekjesvorming op de loer. Soms ontstaat het laissez-fair leiderschap vanzelf. Als een manager de groep niet meer goed kan aansturen en hij of zij er bij de pakken neer gaat zitten. Is deze manier van leidinggeven dan alleen maar negatief? Het antwoord is nee. In een groep met alleen zeer hoog geschoolde medewerkers bestaat een grote behoefte aan autonomie. Dan is de filosoof in zijn element.
De docent
Deze manier van leiding geven kennen we ook als transactioneel leiderschap. De manager is vooral taakgericht bezig en heeft daarbij een heel scala aan middelen ter beschikking. Planningen, deadlines, functiebeschrijvingen en veel instructie. Daarbij gebruikt de transactionele leider een systeem van straffen (demotie) en belonen (bonus). Bij het werken met jonge schoolverlaters kan deze manier van leiding geven effect hebben. Er wordt terecht getwijfeld aan het effect van
transactioneel leidinggeven. Initiatieven van medewerkers worden al de kop ingedrukt, voordat ze goed en wel zijn gedeeld. Deze leiderschapsstijl haalt dus vaak de autonomie bij de medewerkers weg en ontneemt het vermogen om zelf na te denken en creatief te zijn. Het wordt gezien als een beetje ouderwets.
De coach
En zo belanden we bij de leiderschapsstijl waar het allemaal om begon: coachen. De leidinggevende als coach faciliteert, stimuleert en delegeert. Essentieel daarbij is hoe je met je medewerkers omgaat, hoe je het beste uit ze haalt, hoe je ze als mens laat meegroeien met het bedrijf.
HOE WORD JE EEN SUCCESVOLLE COACH?
Begin met het idee van baas zijn en macht hebben los te laten. Gezag is veel belangrijker en is ook prettiger voor je collega’s. Vaak wordt gezegd: macht neem je, maar gezag moet je krijgen. Toch kun je werken aan gezag. Dat doe je door je kennis op het gebied van coachend leidinggeven te verdiepen* en de focus te leggen op:
• Ondersteunen
• Ontwikkelen
• Delegeren
• Faciliteren
Pas het toe en je zult zien dat de sfeer op de werkvloer verbetert en je werknemers jou zullen zien als een steun en toeverlaat in plaats van een dictator die ze voor lief moeten nemen om aan het eind van de maand de huur te kunnen betalen.
* Bijpassende cursus om je verder in het onderwerp te verdiepen: Coachend leidinggeven